बकैया \ बकैया गाउँपालिका–६ जुईना स्थित माझी समुदायले यस वर्षको लदी पर्व परम्परागत रौनकका साथ मनाएका छन्। बागमती नदी किनारमा सामूहिक पूजा, परम्परागत गीत–संगीत, भोज तथा धार्मिक अनुष्ठानसहित पर्व सम्पन्न भएको हो।
माझी समुदायका अनुसार ‘लदी’ शब्दको अर्थ नै नदी हो। माझी भाषामा नदीलाई लदी भनिन्छ, त्यसैले यस पर्वलाई लदी पर्व नामकरण गरिएको हो। जुईनाका स्थानीय कृष्ण बहादुर माझी भन्छन्, “यो पर्व हामीले चार-पाँच वर्षदेखि मात्रै औपचारिक रूपमा मनाउन थालेका हौं। पहिले ठूलो तामझाम हुँदैनथ्यो, तर अहिले हामी यसलाई समुदायको पहिचानसँग जोडेर व्यापक रूपमा मनाइरहेका छौं।”
उनले भने, “लदी पर्वलाई दशैंको जस्तै महत्व दिइन्छ। हाम्रो समुदायको पहिलो देवता नै नदी हो। हामीले पुर्खादेखि नै यो पर्व मनाउँदै आएका छौं। कोही बलि दिन्छन्, कोही दूध चढाउँछन्, कोही परेवा चढाएर पूजा गर्छन्।”
बकैया गाउँपालिका क्षेत्रमा मात्रै ९ वटा गाउँमा माझी समुदायको बसोबास रहेको छ। स्थानीय कृष्ण बहादुर माझीका अनुसार, “पहिले यो पर्व सामान्य रूपमा मनाइन्थ्यो। अहिले भने समुदायले यसलाई मौलिक पर्वको रूपमा स्थापना गर्ने प्रयास गरिरहेको छ। बकैयाका ९ गाउँमा माझि समुदायको बसोबास गर्छन, यहा ५ हजार ७२० माझी समुदायका मानिसहरू छन् ।
माझी समुदाय परम्परागत रूपमा माछा मार्ने, डुंगा सञ्चालन गर्ने, नदीमा आधारित जीविकोपार्जन गर्ने समूह हो। तर, वर्तमान समयसम्म आइपुग्दा उनीहरूको पेशा संकटमा परेको छ। कृष्ण बहादुर माझी भन्छन्, “पहिले खोलाबाट माछा मारेर परिवार पालिन्थ्यो। अहिले अवस्था उल्टिएको छ। हामीले पोखरीको माछा किनेर खानुपरेको छ।”उनले खोलामा विष हालेर माछा मार्ने प्रवृत्तिले माझी समुदायको जीविकोपार्जन नै संकटमा परेको बताए। “पहिले हाम्रा पुख्र्यौली पेशा खोलासँग जोडिएका थिए। तर, अहिले विष प्रयोग गरेर माछा मार्ने कामले खोलामा माछा नै छैन।”
